blog prywatny

"[..] jak trudno ustalić imiona wszystkich tych, którzy zginęli w walce z władzą nieludzką [..] a przecież w tych sprawach konieczna jest akuratność nie wolno pomylić się nawet o jednego [..] jesteśmy mimo wszystko stróżami naszych braci [..] musimy zatem wiedzieć policzyć dokładnie zawołać po imieniu [..]"

Zbigniew Herbert
"Pan Cogito o potrzebie ścisłości"

Żołnierze Wyklęci – bestialska zbrodnia w piwnicach radomszczańskiego UB

Kazimierz Stojanowski od dnia 9 grudnia 1944r. pełnił służbę sędziowską w sądownictwie wojskowym i jak wynika z akt osobowych, od kwietnia 1945r. do lutego 1946r. zajmował stanowisko wiceprezesa Sądu Okręgowego w Lublinie, po czym został przeniesiony na stanowisko zastępcy Szefa Wojskowego Sądu Rejonowego w Szczecinie, a w marcu 1948r. został szefem tego Sądu, we wrześniu 1955r. został wiceprezesem Sądu Wojewódzkiego w Szczecinie.

Z dniem 28 lutego 1967r. przeniesiony został na rentę specjalną.

W trakcie trwania procesu sędzia Stojanowski był delegowany do Sądu Okręgowego w Częstochowie do orzekania o sprawach prowadzonych w trybie doraźnym.

Bezpośrednio po ogłoszeniu wyroku z dnia 7 maja 1946r., wszystkich 17 skazanych niezwłocznie przetransportowano z sali kina, gdzie odbywała się rozprawa, do aresztu PUBP w Radomsku, przy czym 12 skazanych na karę śmierci przebywało w oddzielnej celi, niż pozostałych 5 skazanych na kary po 15 lat więzienia.

W dniach 7 i 8 maja 1946r. udzielono rodzinom widzeń ze skazanymi. I tak w dniu 7 maja 1946r. ciotka skazanego na karę śmierci Karola Wielocha- Zofia Dzwonek-była u niego na widzeniu, zaś następnego dnia druga jego ciotka- Zofia Szklarek.

Również w dniu 8 maja 1946r. na widzeniu u  Józefa Koniarskiego, była Marianna Więcławek wraz z jego matką. Jak zeznała, Józef Koniarski był przeraźliwie chudy.

W trakcie widzenia Józef Koniarski oddał żonie obrączkę mówiąc, że już mu nie będzie potrzebna, a także zdjął skarpetki i oddał żonie twierdząc, że przydadzą się dzieciom. Wówczas Marianna Więcławek zobaczyła, że nogi ma on całe sine i w ranach.

Ostatnim, który widział skazanych żywych był ksiądz Stanisław Piwowarski. Z jego relacji i późniejszych zeznań wynika, iż 9 maja 1946r., ok. godz. 20.00 do parafii pod wezwaniem św. Lamberta w Radomsku, gdzie ksiądz był wikarym, przyszedł oficer w stopniu podporucznika i powiedział, żeby ksiądz poszedł z nim do skazanych na karę śmierci, celem oddania im posługi kapłańskiej. Ksiądz Piwowarski został wprowadzony przez tego oficera do piwnicy budynku PUBP w Radomsku, a następnie do niewielkiej celi, do której pojedynczo wchodzili skazani na karę śmierci, a ksiądz udzielał im komunii. Ostatnim był ich dowódca Jan Rogulka. Wychodząc ksiądz Piwowarski widział stojący samochód ciężarowy z plandeką, którym jak przypuszczał miały być wywiezione zwłoki skazanych.

Jak wynika z zeznań Józefa Zięby, pomiędzy celą, w której przebywali skazani na karę śmierci a celą, w której on przebywał wraz z pozostałymi skazanymi na 15 lat więzienia, był niewielki otwór, przez który porozumiewali się ze sobą. Przed wyprowadzeniem z celi skazani na karę śmierci pożegnali się z kolegami z sąsiedniej celi właśnie przez ten otwór w ścianie.

Natomiast z zeznań przebywającego w tym czasie w jednej z cel Romana Czajki wynika, iż przez szpary w drzwiach celi widział, że u skazanych na karę śmierci był ksiądz, a następnie wyprowadzono ich nocą z celi, przy czym wszyscy mieli skrępowane ręce.

Jak wynika z zeznań Czesława Kwarty, który obserwował przebieg procesu oraz był jako jeden z pierwszych na miejscu zakopania zwłok, skazani na karę śmierci zostali zamordowani w piwnicy PUBP w Radomsku w nocy z 9 na 10 maja 1946r., a następnie zwłoki, ciężarówką przy eskorcie funkcjonariuszy UB i wojska, wywieziono do bunkra w lesie, w okolicy Bąkowej Góry, gm. Ręczno, woj. piotrkowskie, i tam zwłoki zostały zakopane.

W oparciu o zeznania mieszkańców wsi Bąkowa Góra- Michała Ślusarczyka, Mariana Skowrona i Władysława Wołczyka- można przyjąć, że w nocy z 9 na 10 maja 1946r., przed wschodem słońca, do lasu w pobliżu Bąkowej Góry przyjechały 3 samochody z funkcjonariuszami UB, którzy przywieźli zwłoki 12 mężczyzn,  które następnie zakopali w bunkrze w lesie.

Z zeznań Marian Skowrona, który przekazał relację nieżyjącego już mieszkańca Bąkowej Góry, Stanisława Kusa wynika, iż ten widział, że na drodze do bunkra, gdzie zakopano zwłoki było dużo krwi. Jak twierdzi Marian Skowron, jeszcze tego samego dnia wieczorem, wspólnie z Michałem Ślusarczykiem, Władysławem Wołczykiem i innymi odkopywali te ciała, których było 12.

Przykryte były siennikami i przysypane piachem.

Zauważył, iż wszyscy mieli ręce powiązane z tyłu drutem kolczastym, a dwóch miało wykłute oczy.

Marian Skowron w jednym z zamordowanych mężczyzn rozpoznał Jana Rogulkę, którego znał wcześniej. Następnie odkopane zwłoki zostały przewiezione wozami na cmentarz do Bąkowej Góry, gdzie pozostawały nie pogrzebane przez cały dzień do wieczora, gdyż przyjeżdżały rodziny zamordowanych celem rozpoznania zwłok.

Z zeznań Czesława Kwarty, który przyjechał wraz z ojcem zamordowanego Leopolda Słomczyńskiego na cmentarz do Bąkowej Góry, wynika, że każdy z zamordowanych miał ślad po strzale w tył głowy.

Przy zwłokach Leopolda Słomczyńskiego jego ojciec w kieszeni marynarki syna, znalazł odpis aktu oskarżenia.

Z zeznań siostry zamordowanego Jana Rogulki, Heleny Caban, która widziała zwłoki swojego brata również w tym samym czasie na cmentarzu w Bąkowej Górze, wynika, że zwłoki Jana Rogulki miały zmasakrowana głowę i połamane ręce.

Zwłoki Czesława Turlejskiego, które rozpoznała jego matka były tak zmasakrowane, że poznała je tylko po koszuli.

Biorąc również udział w akcji odkopywania zwłok Jan Bartnik widział, iż wszystkie zwłoki były zmasakrowane, posiadały ślady kłucia bagnetami, rany postrzałowe w głowę i klatkę piersiową, kilku miało roztłuczone czaszki, jak gdyby od uderzeń kolbą.

Z zeznań drugiej siostry Jana Rogulki, Cecylii Kruszyńskiej, wynika, iż zamordowani mieli obcięte języki i wybite oczy.

Z zeznań ciotki zamordowanego Karola Wielocha, Zofii Dzwonek, wynika, iż do Bąkowej Góry celem rozpoznania zwłok pojechali jej brat Antoni oraz siostra Regina. Z relacji brata wynikało, że zwłoki Karola Wielocha były zmasakrowane, miał ucięty język, wydłubane oczy i wbite w głowę gwoździe. Fakt ten znajduje potwierdzenie w zeznaniach Zdzisława Stępnia- „w głowę tych osób były powbijane gwoździe”.

Po rozpoznaniu zwłok z cmentarza w Bąkowej Górze, rodzina Jana Rogulki zabrała jego zwłoki o pochowała w grobie rodzinnym na cmentarzu w Niedośpielinie, gm. Wielgomłyny, woj. piotrkowskie, gdzie postawiona jest tablica nagrobkowa. W chwili śmierci Jan Rogulka miał 33 lata (ur. 5 marca 1913r. w Woli Rożkowej). Pochowany został w mundurze wojskowym.

Natomiast rodzina Leopolda Słomczyńskiego zabrała jego zwłoki i pochowała na cmentarzu w Radomsku, gdzie postawiona jest tablica nagrobkowa. W chwili śmierci Leopold Słomczyński miał 19 lat (ur. 4 maja 1927r.).

Zwłoki pozostałych zamordowanych zostały zakopane, jednakże po tygodniu ponownie zostały odkopane i pochowane w trumnach przy udziale rodzin w jednej wspólnej mogile na cmentarzu w Bąkowej Górze, gdzie postawiona jest tablica nagrobkowa.

Pochowani tam zostali:

– Józef Kapczyński- żył lat 24 (ur. 16 marca 1922r. w Moszczenicy),

– Józef Koniarski- żył lat 36 (ur. 23 grudnia 1909r. w Piotrkowie),

– Benedykt Ratajski- żył lat 20 (ur. 5 lutego 1926r. w Piotrkowie),

– Ryszard Nurkowski- żył lat 20 (ur. 26 kwietnia 1926r. w Piotrkowie),

– Czesław Turlejski- żył lat 19 (ur. 1 kwietnia 1927r. w Kamieńsku),

– Karol Wieloch- żył lat 19 (ur. 21 września 1926r. w Barzkowicach),

– Stanisława Wersal- żył lat 19 (ur. 8 czerwca 1926r. w Gomunicach),

– Ryszard Chmielewski- żył lat 22 (ur. 22 lutego 1924r. w Radomsku),

– Tadeusz Schabowski- żył lat 22 (ur. 2 stycznia 1924r. w Radomsku),

– Piotr Proszowski- żył lat 23 (ur. 15 marca 1923r. w Strzałkowie).

Dla w/w osób, z wyjątkiem Stanisława Wersala, nie zostały sporządzone akty zgonu. W stosunku do Stanisława Wresala, na podstawie zawiadomienia Prokuratury Powiatowej w Radomsku z dnia 8 maja 1951r. (Nr 2/51), w dniu 5 czerwca 1951r. w USC w Radomsku, za nr 179, sporządzony został zupełny akt zgonu, który przyjmuje datę śmierci Stanisława Wersala na 9 maja 1946r.

682 komentarze do wpisu „Żołnierze Wyklęci – bestialska zbrodnia w piwnicach radomszczańskiego UB”

  1. Karol Wieloch został rozpoznany przez swoją matkę Reginę Wieloch po cerowaniu skarpetek (sama je przecież cerowała). Jego brat Adolf (ppor rez.) zginął w Katyniu. A ja znam tę historię od wspomnianych w informacji bliskich, moich ciotek Zofii. Przez kilka lat pomagała w wychowywaniu mnie moim rodzicom właśnie ciocia Regina.

Dodaj komentarz